Zasady rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem mianowanym

Odpowiedź:

Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania może nastąpić tylko ze ściśle określonych przyczyn. Przyczyną tą może być m.in. brak możliwości dalszego zatrudnienia z powodów organizacyjnych.

Uzasadnienie

Stosunek pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania ulega rozwiązaniu:

1. na wniosek nauczyciela;
2. w razie czasowej niezdolności nauczyciela do pracy spowodowanej chorobą, jeżeli okres tej niezdolności przekracza 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży - 270 dni, przy czym do okresu niezdolności do pracy wlicza się również przypadające w tym okresie przerwy obejmujące dni, w których w szkole, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie odbywają się zajęcia; w szczególnie uzasadnionych wypadkach okres nieobecności w pracy może być przedłużony o kolejne 12 miesięcy, o ile nauczyciel uzyska prawo do świadczenia rehabilitacyjnego, o którym mowa w przepisach dotyczących świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, lub zostanie mu udzielony urlop dla poratowania zdrowia;
3. w razie orzeczenia przez lekarza przeprowadzającego badanie okresowe lub kontrolne o niezdolności nauczyciela do wykonywania dotychczasowej pracy;
4. w razie uzyskania negatywnej oceny pracy dokonanej w trybie i na zasadach określonych w art. 6a;
5. razie cofnięcia skierowania do nauczania religii w szkole na zasadach określonych w odrębnych przepisach

(art. 23 ust. 1 Karty Nauczyciela).

Dyrektor może rozwiązać stosunek pracy również w razie częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze (art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela). Jeżeli dyrektor nie może zapewnić zatrudnienia obu nauczycielom z przyczyn organizacyjnych, może rozwiązać stosunek pracy z jednym z nauczycieli. Podejmując decyzję o wytypowaniu nauczyciela do rozwiązania stosunku pracy, dyrektor musi kierować się jasnymi i niedyskryminującymi kryteriami doboru nauczycieli. Przepisy nie zawierają regulacji dotyczących kolejności doboru pracowników do zwolnienia z przyczyn organizacyjnych. Należy jednak zwrócić uwagę na ukształtowane w tych sprawach orzecznictwo sądowe. Wskazuje się, że zwalniając z pracy nauczyciela dyrektor powinien ocenić jego przydatność zawodową w porównaniu z innymi nauczycielami tego samego przedmiotu, a w razie konieczności rozwiązania stosunku pracy z jednym spośród kilku nauczycieli ocenie sądu podlegają również kryteria wyboru osoby, która została zwolniona (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2005 r. (I PK 266/04).

Wybór do zwolnienia jednego z kilku nauczycieli nauczających określonego przedmiotu wymaga porównania ich sytuacji zawodowej w szczególności w zakresie: stażu zatrudnienia, doświadczenia zawodowego, zakresu wykształcenia przydatnego w pracy nauczyciela, stopnia awansu zawodowego, uprawnień do nauczania jednego lub kilku przedmiotów, osiągnięć dydaktycznych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2015 r., III PK 56/14). Kryteria te powinny przede wszystkim dotyczyć dorobku zawodowego (staż pracy, ocena pracy, kwalifikacje formalne i faktyczne) (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2005 r., I PK 159/04). W wyroku z dnia 5 lipca 2002 r. (I PKN 301/01) Sąd Najwyższy stwierdził, że kryterium kwalifikacji ma pierwszorzędne znaczenie przy dokonywaniu wyboru nauczyciela do przeniesienia w stan nieczynny (wypowiedzenia stosunku pracy).

Należy również zwrócić uwagę, że zgodnie z nowszym orzecznictwem, w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony z powodu likwidacji jednego z analogicznych stanowisk pracy powinna być wskazana także przyczyna wyboru pracownika do zwolnienia z pracy (kryterium doboru), chyba że jest oczywista lub znana pracownikowi (wyroki SN: z dnia 10 września 2013 r., I PK 61/13, z dnia 25 stycznia 2013 r., I PK 172/12).

Dyrektor może rozwiązać stosunek pracy z nauczycielem tylko pod warunkiem, że z przyczyn organizacyjnych nie może zapewnić dalszego zatrudnienia. Jeżeli jednak drugi nauczyciel jest zatrudniony w zastępstwie nieobecnej nauczycielki (art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela), takie wypowiedzenie będzie nieuzasadnione. Umowa ta ulega bowiem rozwiązaniu z upływem czasu, na jaki została zawarta (art. 30 § 4 Kodeksu pracy), a więc w momencie powrotu zastępowanej nauczycielki do pracy. W takim wypadku nie ma więc podstaw teza o braku godzin.

Zapamiętaj!

Katalog przyczyn uzasadniających rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania jest zamknięty. Dyrektor nie może rozwiązać stosunku pracy z nauczycielem w celu zastąpienia go innym pedagogiem.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz.U. 2018 r., poz. 967 ze zm.) – art. 20 ust. 1 pkt 2, art. 23 ust. 1,
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. 2019 r., poz. 1040) - art. 30 § 4. 

Dariusz Dwojewski
Doktor nauk prawnych, specjalista prawa pracy i prawa oświatowego
Ekspert Portalu Oświatowego
www.PortalOswiatowy.pl